Пра Вялікую Айчынную напісана шмат дакументальных і мастацкіх твораў. На жаль, да ХХІ стагоддзя ў друку, інтэрнэце з’явілася і працягвае з’яўляцца сёння шмат хлусні і фальсіфікацый, горкіх і ганебных, як сама фашысцкая навала. Аднак нават лічбы – гаваркія і красамоўныя — здольны данесці да нас Праўду!
Кажуць, што лічбы сухія. Аднак менавіта яны красамоўна сведчаць пра маштаб вайны, пра драматызм падзей, трагедыю народаў планеты Зямля.
*Гітлер запланаваў правесці «маланкавую вайну» ўсяго за 150 дзён, аднак працягвалася Вялікая Айчынная доўгія 1418 дзён і начэй.
- 22 чэрвеня 1941 г. першым прыняў ўдары гарнізон Брэсцкай крэпасці, абаронцы якой здолелі супрацьстаяць ворагу звыш месяца.
*Агульная франтавая лінія вайны склала 3 000 км. Савецкія войскі ў вайну прайшлі з усходняга боку на захад 2 000 км, вызваляючы на гераічным шляху гарады, пасёлкі і вёскі Айчыны.
*Ваенныя падзеі адбываліся ў 1941-45 гг. на адлегласці 3 мільёнаў кв. км. на асноўных васьмі стратэгічных франтах.
*На 165-ты дзень вайны савецкім войскам удалося прыпыніць наступленне гітлераўцаў пад Масквой – і такім чынам план «Барбароса» быў сарваны.
*Ленінградская блакада пачалася 8 верасня 1941 года, працягвалася 872 дні, разарваць яе змаглі толькі 27 студзеня 1944-га. За гэты час памерла ад голаду, бамбардзіровак 800 000 жыхароў.
*Сталінградская бітва (17 ліпеня 1942 – 2 лютага 1943 г.) – магутнае сражэнне вайны паміж Чырвонай Арміяй, Вермахтам і арміяй краін “восі”. У бітве мы пазбавіліся 480 000 чалавек.
*Узяць стратэгічную ініцыятыву і перайсці з абароны ў наступленне салдатам і афіцэрам Чырвонай Арміі дазволіла легендарная Курская бітва (5 ліпеня – 23 жніўня 1943 г.), якая пачалася на 743-ці дзень вайны. Па сваіх маштабах, сродках, напружанасці гэта адна з самых ключавых бітваў вайны, самае магутнае танкавае змаганне, у якім удзельнічалі каля 2 мільёнаў чалавек, 6 тысяч танкаў, 4 тысячы самалётаў.
*Восенню 1943 г., пасля разгрому фашысцкіх войскаў пад Курскам, пачалося выгнанне ворага з акупіраванай Беларусі. 23 верасня быў вызвалены першы раённы цэнтр БССР Камарын.
*У 1944 г. пачаўся завяршальны этап Вялікай Айчыннай. Значную ролю ў вызваленні адыграла Беларуская наступальная аперацыя — “Баграціён”.
*23 чэрвеня 1944 г. адбыўся пачатак наступлення, а 24 чэрвеня лінія абароны праціўніка была прарвана.
*Баі за Мінск пачаліся і скончыліся 3 ліпеня.
*У значнай колькасці крыніц сцвярджаецца, што на баку Чырвонай Арміі ваявала 34 500 000 чалавек, на баку Германіі, сумесна з саюзнікамі – 17 500 000 чалавек.
*У армію і на флот было прызвана 490 тысяч жанчын. 80 тысяч савецкіх афіцэраў былі жанчынамі. Званне Герой Савецкага Саюза атрымалі 87 жанчын.
*У тыле змагалася з ворагам больш 1 мільёна партызан. Дарэчы, вайна на тэрыторыі Беларусі і была ў многім менавіта партызанскай.
*Усяго за ваенныя гады загінуўшых, трапіўшых у палон, прапаўшых без вестак каля 11 900 000 савецкіх воінаў, каля 13 700 000 мірнага насельніцтва (у іншых крыніцах падаецца агульная лічба 26,6 мільёна чалавек ці нават звыш 29 мільёнаў).
*З боку Германіі было загублена 8 600 000 чалавек. Як бачым, Савецкі Саюз за аднаго акупанта заплаціў трыма суайчыннікамі. - За гады вайны акупанты на тэрыторыі Савецкага Саюза парушылі 1710 гарадоў, 70 000 вёсак, разграмілі 98 000 калгасаў, 1876 саўгасаў, 32 000 заводаў і фабрык. Было знішчана 2 000 архітэктурных помнікаў, больш 400 музеяў, 30 000 000 жыллёвых збудаванняў.
*Кожны пяты з савецкіх воінаў за мужнасць быў узнагароджаны ордэнамі і медалямі, многія атрымалі іх пасмяротна. Больш 400 чалавек здзейснілі “матросаўскі” подзвіг. Званне Героя Савецкага Саюза прысвоена 11 681 воіну, а 2532 з’яўляюцца Поўнымі кавалерамі ордэна Славы.
*Пяць піянераў СССР сталі Героямі Савецкага Саюза, звыш 200 дзяцей і падлеткаў атрымалі медаль “Партызану ВАВ”, больш 15 тысяч – за абарону Ленінграда, больш 20 тысяч – за абарону Масквы. - У Другую сусветную былі спалены жывымі жыхары 628 беларускіх вёсак, 186 з іх так і не ўсталі з небыцця. Хатынь стала надзвычай гаваркім сімвалам айчыннай трагедыі.
Канстанцін Карнялюк
